Φραντς Κάφκα*

===

«Ήταν σαν η ντροπή να εξακολουθούσε να ζει μετά απ’ αυτόν». Μ’ αυτές τις λέξεις τελειώνει η Δίκη. Αντίστοιχη καθώς είναι προς τη «στοιχειώδη καθαρότητα συναισθήματος» η ντροπή αποτελεί για τον Κάφκα την ισχυρότερη σωματική κίνηση. Οπωσδήποτε, έχει μια διττή όψη. Η ντροπή είναι μια οικεία ανθρώπινη αντίδραση, αλλά συγχρόνως ενέχει κοινωνικές αξιώσεις. Η ντροπή δεν είναι μόνο ντροπή ενώπιον των άλλων, αλλά μπορεί να είναι επίσης ντροπή που αισθάνεται κανείς γι’ αυτούς. Η ντροπή στον Κάφκα, λοιπόν, δεν είναι περισσότερο προσωπική απ’ όσο η ζωή και η σκέψη που την κυβερνούν και που έχει περιγράψει μ’ αυτόν τον τρόπο: «Δεν ζει για χάρη της δικής του ζωής, δεν σκέφτεται για χάρη της δικής του σκέψης. Αισθάνεται σαν να ζει και να σκέφτεται κάτω από τη βία μιας οικογένειας […] Εξαιτίας αυτής της άγνωστης οικογένειας […] δεν μπορεί να απελευθερωθεί».

*ΦΡΑΝΤΣ ΚΑΦΚΑ, Walter Benjamin, Μετάφραση Στέφανου Ροζάνη, Εκδόσεις Έρασμος (2017)

(Α.Τ.)

===